Radio Białystok | Wiadomości | Pogoda w Białymstoku monitorowana jest od ponad 200 lat

Pogoda w Białymstoku monitorowana jest od ponad 200 lat

28.07.2022, 07:17, akt. 14:50

Najstarsze regularne pomiary i obserwacje meteorologiczne prowadzone były w Białymstoku już w pierwszej połowie XIX wieku, a nie jak dotąd sądzono od końca XIX wieku - wynika ze znalezionych w litewskich archiwach dokumentów, do których dotarł prof. Andrzej Górniak z UwB.

prof. Andrzej Górniak, źródło: UwB
prof. Andrzej Górniak, źródło: UwB

Obserwacje od początku XIX wieku

- Dokumenty dowodzą, że pomiary i obserwacje meteorologiczne w Białymstoku prowadzone były już od 1808 roku. To o blisko 70 lat wcześniej niż do tej pory szacowano - poinformowała rzeczniczka Uniwersytetu w Białymstoku Katarzyna Dziedzik.

Prof. Górniak dokumenty "Wyciąg z Postrzegań Meteorologicznych przy Gymnazyum Białostockiem" znalazł w zasobach Litewskiego Centralnego Archiwum Państwowego, a na ich trop naprowadziły naukowca notatki innego badacza - Ananiasza Rojeckiego, który miał opisywać, że widział raporty meteorologiczne z Białegostoku z lat 20. i 30. XIX wieku.

Górniak zauważył, że w tamtym czasie, a nawet wcześniej, pomiary były prowadzone w wielu miastach, a koordynowały i opracowywały je ośrodki akademickie. Jak wyjaśnił, znane są raporty z takich miast jak Warszawa, Kraków czy Gdańsk, ale o pomiarach z tego okresu w Białymstoku praktycznie nic nie było wiadomo. Znane były jedynie szczątkowe informacje, zaś szczegółowe raporty były publikowane dopiero od lat 70-80. XIX wieku.

Za pomiary odpowiadali nauczyciele fizyki

Badacz zaznaczył, że nawet na stronie internetowej IMGW można przeczytać, że pierwszy posterunek meteorologiczny w Białymstoku zaczął działać w 1881 roku. Stąd - jak przyznał - gdy natrafił na notatkę prof. Rojeckiego, chciał dotrzeć do dokumentów.

Natrafił na nie w litewskich archiwach, gdzie znalazł oryginalne raporty meteorologiczne z Białegostoku z początku XIX wieku. Wynika z nich -  jak podaje uczelnia - że stacja pomiarowa działała w gimnazjum, które mieściło się przy skrzyżowaniu dzisiejszych ulic Warszawskiej i Pałacowej. Za pomiary odpowiadali nauczyciele fizyki, ale prowadzili je wspólnie z uczniami.

W 1808 r. zima była łagodna, a wiosna ciepła

Raporty, których część jest w języku polskim, a część w rosyjskim, podają średnie miesięczne wartości temperatury, ciśnienia, a także liczby dotyczące dni pogodnych czy burz, podany jest też kierunek wiatru. Można z nich dowiedzieć się np., że w 1808 roku zima była łagodna, a wiosna ciepła, odnotowano też suszę. 

W raportach obok danych dotyczących pogody są również informacje o nadzwyczajnych wydarzeniach i zjawiskach, jak np. uderzenie meteorytu w podbiałostockich Fastach w 1827 roku, epidemia cholery czy plaga szarańczy. 

Lato w Białymstoku jest cieplejsze nawet o 3-4 stopnie

Górniak zrobił już pierwsze analizy odnalezionych archiwaliów.


- Przeanalizowałem średnie dobowe i miesięczne z ostatnich 30 lat w Białymstoku, na podstawie współczesnych pomiarów. Porównam też obserwacje z godzin, w których pomiary były prowadzone dwa wieku temu. I wtedy zobaczymy, jakie są dokładne różnice. Ale już po wstępnych obliczeniach mogę powiedzieć, że w okresie zimowym różnice nie są istotne - to ok. pół stopnia w temperaturach średnich. Natomiast w lecie różnice temperatur sięgają nawet 3-4 stopni. Teraz jest cieplej - powiedział profesor.


Badacz chce podjąć próbę dotarcia do analogicznych materiałów archiwalnych z Grodna i Świsłoczy (obecnie Białoruś). W ocenie prof. Górniaka dopiero analiza takich danych, z nieco większego obszaru, pozwoli powiedzieć więcej o warunkach klimatycznych, jakie panowały na tym terenie dwa wieki temu.


źródło: PAP | red: zmj

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z iOS

PRB
Aplikacja Polskiego Radia Białystok dla telefonów z Androidem

Przeczytaj, zanim skomentujesz

ZOBACZ TEŻ:


Portret Macieja Maciejewskiego - audycja Joanny Sikory

25.06.2022, 17:40

Nasi słuchacze znają Macieja Maciejewskiego z opowieści o pogodzie. Na naszej antenie zawsze w barwny sposób opowiada o tym, co wokół nas. Za wiedzą stoi też doświadczenie.


Jesteśmy na skraju katastrofy klimatycznej - alarmują ekolodzy

27.04.2020, 15:08

Jesteśmy na skraju katastrofy klimatycznej - mówią przedstawiciele Greenpeace Polska.


Coraz więcej modliszek na wschodzie Polski - przez zmiany klimatu

15.08.2019, 17:06

Ocieplający się klimat sprawił, że także we wschodnich regionach, w tym np. w Białymstoku, coraz częściej obserwowane są będące pod ochroną modliszki. Owady te niektórzy mieszkańcy mieli okazję zobaczyć nawet w swoich domach.





ZNAJDŹ NAS





Osyda - koncert live w Polskim Radiu Białystok














źródło: www.radio.bialystok.pl

Białystok FM 99,4 Łomża FM 87,9 Suwałki FM 98,6 Siemiatycze FM 104,1 Białowieża FM 89,4 178,352 MHz (k.5C) DAB+

Copyright © Polskie Radio Białystok