Radio Białystok | Wiadomości | Prawosławni obchodzą Wigilię Bożego Narodzenia
Prawosławni i wierni innych obrządków wschodnich, m.in. grekokatolicy i staroobrzędowcy, obchodzą w sobotę (6.01) Wigilię świąt Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego. Przypada ona trzynaście dni po Wigilii u katolików, czyli 6 stycznia w kalendarzu gregoriańskim.
Wigilia w Cerkwi 6 stycznia
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny kalendarza juliańskiego używa do ustalania dat większości świąt religijnych, w tym właśnie Bożego Narodzenia. Według danych polskiej Cerkwi, stosuje ten kalendarz ponad 90 proc. parafii prawosławnych w kraju. Zwłaszcza we wschodniej części Polski, w tym w województwie podlaskim, gdzie są największe w kraju skupiska prawosławnych.
Wigilia to dzień ścisłego postu i już poranne nabożeństwa mają wyjątkowy bożonarodzeniowy charakter - mówi ks. Anatol Szymaniuk z Białegostoku.
Zazwyczaj na Wigilię jest celebrowana liturgia Bazylego Wielkiego, która rozpoczyna się wieczernią. W tym roku będzie sprawowana liturgia św. Jana Chryzostoma a po niej będzie sprawowana wielka wieczernia, która wprowadza nas liturgicznie do święta Bożego Narodzenia - mówi ks. Anatol Szymaniuk.
Skromną kolację rozpoczyna dzielenie się prosforą i "kutią", czyli gotowaną pszenicą bądź pęczakiem czy też ryżem z miodem, makiem i bakaliami. Prosfora to mały okrągły chlebek, który jest używany w cerkwi prawosławnej do konsekracji i komunii. Ma inne znaczenie niż katolicki opłatek. Wierni po zakończeniu św. liturgii jedzą ją na czczo.
- Kolacja wigilijna jest pierwszym posiłkiem, dlatego rozpoczyna się od dzielenia prosforą - dodaje ks. Anatol Szymaniuk.
Jest to dzień ścisłego postu, dlatego nasi wierni przez cały dzień nie spożywają posiłków aż do wieczerzy wigilijnej. Z liturgii przynoszą prosforę, która nie jest odpowiednikiem opłatka. To maleńki chlebek symbolizujący Chrystusa i jest ona uświęcona podczas liturgii, dlatego wierni zabierają ja do swoich domów, rozpoczynają wieczerzę wigilijną od spożycia tego małego chlebka - wyjaśnia ks. Szymaniuk.
W dzień wigilijny, po południu, w cerkwiach odbywają się nabożeństwa całonocnego czuwania, a już w nocy, wierni pójdą do świątyń na pierwszą bożonarodzeniową liturgię.
Jak wygląda kolacja wigilijna?
Jest biały obrus, pod nim siano i postne potrawy na stole. Gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazdka, prawosławni zasiadają do uroczystej kolacji. Wśród wigilijnych potraw dominują tradycyjne dania takie jak "kutia", ryby czy drożdżowe placki.
Potrawy są takie, jakie pamiętam zawsze z domu dziadków: ryba, barszcz czerwony, postne racuchy na wodzie, śledź, pokruszony pieróg, jest też kutia, a u nas w domu to pęczak ugotowany z makiem, miodem i bakaliami - mówi jedna z pytanych przed nas osób o wigilijne potrawy.
- U nas też są tradycyjne potrawy, a robi się to, co babcia robiła. Jest coś takiego jak hałuszki z makiem, czyli danie mojej babci. Są też śledzie, ryby, kisiel, barszcz z grzybami, pierogi z kapustą, które wszyscy uwielbiamy. Musi być koniecznie prosfora, którą zaczynamy całą wieczerzę. Staramy się, aby kolacja była skromna - dodaje inna osoba.
Na wigilijnym stole coraz częściej nie znajdziemy już kisielu z owsa a tradycyjnie przeważają ryby, pierogi z kapustą i grzybami, drożdżowe placki, kompot z suszu czy barszcz z grzybami.
Wedle tradycji, sianko spod obrusu oraz wodę święconą gospodarze na wsi podają zwierzętom, by - jak wierzą - w domu nie zabrakło zdrowia i pomyślności.
Transmisja nabożeństwa w Polskim Radiu Białystok
W soborze św. Mikołaja w Białymstoku bożonarodzeniowe nabożeństwo całonocnego czuwania rozpoczęło się o 17:00. Transmitujemy je w Polskim Radiu Białystok.
