Radio Białystok | Wiadomości | W Grabówce odsłonięto odrestaurowane miejsce upamiętniające ofiary zbrodni hitlerowskiej [zdjęcia]
Odrestaurowane miejsce upamiętniające ofiary zbrodni hitlerowskich z lat 1941 - 1944 odsłonięto w poniedziałek (27.11) w Grabówce. Głównym elementem pomnika jest ściana przestrzelona tysiące razy, by upamiętnić wszystkie ofiary.
W Grabówce znajdują się miejsca masowych egzekucji z lat 1941-44; historycy oceniają, że była to największa na Białostocczyźnie zbrodnia niemiecka. Według podawanych przez lata danych, liczba rozstrzelanych w tym miejscu może sięgać nawet ok. 16 tys. (taka liczba widnieje na pomniku). Wśród ofiar byli mieszkańcy regionu: Polacy, Białorusini, Żydzi i jeńcy sowieccy. Są też źródła, które podają, że ofiar było 5-8 tys.
Wiosną 1944 roku Niemcy zaczęli zacierać ślady zbrodni w Grabówce. W związku z ofensywą wojsk sowieckich nie dokończyli tego, ale specjalne Komando 1005 zdążyło wydobyć i spalić zwłoki z trzech zbiorowych mogił. Po wojnie podczas prac ekshumacyjnych odkryto w Grabówce 17 masowych grobów, tworzących trzy odrębne cmentarze, które znajdują się wokół obecnie stojącego tam pomnika. Wśród ofiar zbrodni w Grabówce rozpoznano też żołnierzy AK, prawdopodobnie zamordowanych już po wojnie przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa.
W poniedziałek wieczorem odsłonięto Miejsce Pamięci Narodowej w Grabówce, nad którym prace władze gminy Supraśl rozpoczęły kilka lat temu. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele rządu, samorządowcy, parlamentarzyści, przedstawiciele IPN a także rodziny ofiar.
Uroczystość ponownego udostępnienia Miejsca Pamięci Narodowej w Grabówce to moment szczególny zarówno dla mieszkańców gminy Supraśl jak i całego Podlasia. To wydarzenie, obok którego nie może przejść obojętnie żaden polski patriota - napisał premier Mateusz Morawiecki w liście, który podczas uroczystości odczytał pełnomocnik premiera ds. ochrony miejsc pamięci Wojciech Labuda.
Premier Morawiecki podkreślił w liście, że odrestaurowane miejsce upamiętnia największą zbrodnię popełnioną na Białostocczyźnie podczas II wojny światowej. Wskazał, że dzięki nowej, ekumenicznej aranżacji pomnika, wszystkie ofiary będą "godnie uhonorowane", a także przyspieszy to proces przywracania pamięci poległym.
Jesteśmy bowiem tymi, którzy chcą pamiętać o tamtych tragicznych wydarzeniach, poczuwamy się do obowiązku pielęgnowania naszej przeszłości, ale też do obowiązku dbania o prawdę historyczną na temat wojennej gehenny mieszkańców Białostocczyzny - zaznaczył premier.
Główną częścią Miejsca Pamięci Narodowej w Grabówce jest specjalna ściana, która ma kilkanaście tysięcy otworów - to symbol kilkunastu tysięcy strzałów, od których zginęły ofiary straceń w Grabówce. "To taka symboliczna ściana straceń" - powiedział PAP burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski.
Ściana podświetlona jest na biało i czerwono, na górze znajduje się napis: "Pamięci ofiar hitlerowskich zbrodni w Grabówce w latach 1941-1944".
Miejsce pamięci zostało ogrodzone; jest tam też miejsce na ołtarz do uroczystości o ekumenicznym charakterze i tablice edukacyjne na temat II wojny światowej. Odnowiono i podświetlono także pomnik upamiętniający ofiary. "Naszą ideą przewodnią było to, aby to miejsce ponownie było odrestaurowane, żeby świadczyło o naszej trudnej historii i żeby w ten sposób złożyć hołd naszym bliskim albo tym, którzy są dla nas bliscy ze względu za przelanie krwi za naszą ojczyznę" - mówił Radosław Dobrowolski.
Jak podał PAP Radosław Dobrowolski, koszt prac to 4,8 mln zł, a środki pochodzą z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, środków z budżetu województwa podlaskiego, a także Supraśla i Białegostoku oraz IPN.
