Radio Białystok | Wiadomości | Mija 100 lat od odzyskania niepodległości przez Białystok
W Białymstoku odbyły się we wtorek (19.02) w południe główne oficjalne obchody stulecia odzyskania przez miasto niepodległości. Przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego składano wieńce, była defilada wojska i służb mundurowych. Odsłonięto też okolicznościową tablicę.
19 lutego przyjmuje się za symboliczny dzień "odzyskania niepodległości" przez Białystok
Choć Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, to niemiecka okupacja Białegostoku zakończyła się trzy miesiące później - 19 lutego 1919 roku. Wtedy - jak przypominają historycy - z miasta odjechał ostatni pociąg z niemieckim wojskiem ewakuującym się do Prus Wschodnich, a na ulicach pojawili się pierwsi polscy żołnierze. Dlatego datę 19 lutego przyjmuje się za symboliczny dzień "odzyskania niepodległości" przez Białystok.
Główne oficjalne uroczystości odbyły się w południe na Rynku Kościuszki, przy pomniku marszałka Józefa Piłsudskiego. Wzięli w nich udział przedstawiciele władz państwowych i samorządowych (m.in. wojewoda podlaski i marszałek województwa podlaskiego), służby mundurowe, duchowieństwo, poczty sztandarowe. Uroczystości obserwowały tłumy białostoczan, widać było młodzież.
W okolicznościowym wystąpieniu prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski przypominał, że mija dokładnie sto lat od dnia, w którym w tym samym miejscu, na Rynku Kościuszki, pojawiły się pierwsze patrole polskiego wojska.
Warto uświadomić sobie wagę tej chwili, by zrozumieć entuzjazm, z którym ich powitano. Byli to reprezentanci niezależnej armii niepodległego kraju, zwiastujący naszemu miastu, że skończyła się epoka niewoli. Że Białystok staje się właśnie częścią odrodzonej Polski
- mówił Tadeusz Truskolaski.
Nawiązując do wydarzeń sprzed stu lat i decyzji marszałka Piłsudskiego, by przez Białystok była ewakuowana ze Wschodu przegrana armia niemiecka podkreślał, że już wtedy miasto odegrało "rolę nie do przecenienia - uchronienia centrum kraju od przemarszu wojsk niedawnego zaborcy". - Pierwsze polskie mundury na Rynku Kościuszki 19 lutego 1919 roku oznaczały, że długie, pełne nadziei oczekiwanie, zakończyło się. Można włączyć się w pracę dla nowego państwa, podnoszącej się po 4-letniej wojnie, po 123-letnim rozbiciu, Rzeczpospolitej - dodał Tadeusz Truskolaski.
Podkreślał, że uroczystość, to też oddanie hołdu "bohaterom walki o polską niepodległość, ojcom polskiej wolności". Wymienił wśród nich Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego, a wśród osób związanych z miastem: Feliksa Filipowicza - w 1919 roku wybranego na pierwszego prezesa Rady Miasta oraz Seweryna Nowakowskiego - prezydenta miasta w latach 1934-39.
Wraz z ostatnim prezydentem RP na uchodźstwie, urodzonym w tym mieście Ryszardem Kaczorowskim, Filipowicz i Nowakowski są tegorocznymi patronami Białegostoku.
Truskolaski przypominał, że miasto było zróżnicowane narodowościowo i religijnie; w pierwszej tymczasowej radzie miejskiej byli nie tylko Polacy, ale też Żydzi, Rosjanie i Niemcy. - Nasz Białystok jest dziś miastem pięknym i wyjątkowym, z którego każdy z nas jest dumny. Wierzę, że radość sprzed stu lat wciąż zachowuje dla nas znaczenie. Wierzę również, że każdy z nas jest również dziś gotów do porozumienia, do współpracy ponad różnicami, do tak bardzo satysfakcjonującej pracy na rzecz naszej wspólnej przyszłości - dodał.
Po wystąpieniu prezydenta miasta - jedynym podczas uroczystości - i apelu pamięci, przy pomniku marszałka Piłsudskiego składano wieńce i kwiaty. Potem odbyła się defilada wojska i służb mundurowych. Na zakończenie, na przylegającym do Rynku Kościuszki budynku dawnego Archiwum Państwowego, odsłonięta została okolicznościowa tablica w hołdzie mieszkańcom Białegostoku walczącym o wolną Polskę, "w setną rocznicę przybycia do Białegostoku Wojska Polskiego oraz powrotu miasta do odrodzonej RP".
Wystawa w Muzeum Wojska
"Pierwsze lata niepodległości - Białystok” to tytuł wystawy czasowej, którą od wtorku (19.02) można oglądać w Muzeum Wojska w Białymstoku. W 100. rocznicę odzyskania przez miasto niepodległości Muzeum przygotowało ekspozycję, która opowiada o oczekiwaniu na wolność przez białostoczan i kolejnych etapach jej odzyskiwania.
Na wystawie zobaczymy między innymi symboliczną wymianę - odjeżdżających żołnierzy niemieckich i wkraczających żołnierzy polskich czy historię pierwszej administracji białostockiej. Opowiada także o Bitwie Białostockiej z sierpnia 1920 roku, która stanowiła ostatni, ważny etap drogi do suwerenności miasta.
Odbyły się także uroczystości na Cmentarzu Wojskowym. W Centrum imienia Ludwika Zamenhofa przygotowano warsztaty rodzinne podczas których można było poznać m.in. historię Białegostoku.
Na zakończenie dnia w Operze i Filharmonii Podlaskiej odbył się koncert zespołu "Mazowsze". Poznaliśmy też wyróżnionych tytułem "Białostoczanin 100-lecia".
Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, ale Białystok czekał na wolność jeszcze trzy miesiące. 19 lutego 1919 roku zakończyła się niemiecka okupacja. Wtedy z miasta odjechał ostatni pociąg z niemieckim wojskiem, a na ulicach pojawili się pierwsi polscy żołnierze.
Na Rynku Kościuszki pojawiła się kapsuła czasu
Wspominając wydarzenia sprzed stu lat chcemy zostawić ślad dla tych, którzy będą świętować w 2119 roku. Na Rynku Kościuszki, przy wejściu do Ratusza pojawił się nowy element, srebrna metalowa kapsuła, którą zaprojektował Zenon Zabagło.
Do kapsuły czasu trafiło m.in. dzisiejsze specjalne wydanie "Kuriera Porannego" w wersji drukowanej i cyfrowej.
Prezentacja słuchowiska "Życie na zderzaku. Białostockie drogi do wolności"
Choć główne obchody były we wtorek, dokładnie w setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Białystok, nie oznacza to, końca wydarzeń związanych z tą rocznicą. Np. w środę o 13:00 w Centrum Wystawienniczo-Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej (przy ul. Kościelnej) rozpocznie się prezentacja słuchowiska Agnieszki Czarkowskiej i Gabrieli Walczak, w reżyserii Waldemara Modestowicza "Życie na zderzaku. Białostockie drogi do wolności". To opowieść o przedwojennym życiu białostoczan z perspektywy wspomnień Michała Zalewskiego i jego losów jako "zwykłego chłopaka".
Wieczorem o 19.00 w Kawiarni Fama, premiera filmu "Zenek" w reż. Dariusza Szady-Borzyszkowskiego oraz premierowy koncert Michała Ciruka Ciry pt. "Pocztówki z miasta B. część II".
Harmonogram wydarzeń:
05.02-10.05. - Wystawa plenerowa Muzeum Wojska w Białymstoku na Rynku Kościuszki. Wystawa plenerowa w formie planszowej z dokładaną raz w tygodniu planszą mówiącą o ważnych wydarzeniach związanych z odzyskiwaniem wolności przez Białystok i region.
19.02. godz. 12:00 - oficjalne uroczystości odzyskania Niepodległości przez Białystok - uroczystości na Rynku Kościuszki.
19.02. godz. 13:00 - tort z okazji stulecia wejścia do Białegostoku Wojska Polskiego i wyzwolenia miasta, Rynek Kościuszki.
19.02. godz. 13:30 - Kapsuła czasu na dziedzińcu ratusza miejskiego przy Rynku Kościuszki. Kurier Poranny przygotuje specjalne 100-stronicowe wydanie gazety, które trafi do „Kapsuły czasu Porannego”. Na jego łamach przybliżone zostanie mieszkańcom miasta ostatnie sto lat Białegostoku: proces wyzwalania miasta, jego rozwój w dwudziestoleciu międzywojennym, pożogę wojenną czy spuściznę PRL-u. Pokazane zostaną osoby, które miały wpływ na jego rozwój czy rozsławiały miasto swoimi dokonaniami - ludzi, o których po prostu wypada pamiętać.
19.02. godz. 14:00 - „Pierwsze lata Niepodległości – Białystok” – wernisaż wystawy czasowej. Wystawa w Muzeum Wojska w Białymstoku składająca się z trzech części. W pierwszej zostanie pokazana poczekalnia dworca kolejowego wraz z kolejarzem odliczającym czas do białostockiej niepodległości.
19.02. godz. 16:00 - uroczystości na Cmentarzu Wojskowym przy ul. 11 Listopada w Białymstoku.
19.02. godz. 17:00 - Centrum im. L. Zamenhofa, ul. Warszawska 19 zaprasza na Spacer po centrum – warsztaty rodzinne. W trakcie warsztatów uczestnicy – przy pomocy takich materiałów jak wspomnienia mieszkańców, fotografie i mapy – poznają historię Białegostoku od momentu odzyskania niepodległości do wybuchu II wojny światowej. Celem zajęć jest rozbudzenie u uczestników zainteresowania historią lokalną oraz zachęcenie ich do indywidualnego poznawania i interpretowania własnych historii rodzinnych.
19.02. godz. 19:00 - uroczysty koncert i wręczenie wyróżnień „Człowiek 100-lecia” Opera i Filharmonia Podlaska Europejskie Centrum Sztuki, dodatkowo wystawa we foyer Opery i Filharmonii Podlaskiej.
20.02. godz. 13:00 - w Centrum Wystawienniczo-Konferencyjnym Archidiecezji Białostockiej „Życie na zderzaku. Białostockie drogi do wolności” – słuchowisko radiowe. Słuchowisko to opowieść o przedwojennym życiu białostoczan widzianym z perspektywy wspomnień Michała Zalewskiego i jego losów „zwykłego chłopaka”. Słuchowisko opiera się na retrospekcji bohatera, który wspomina odradzający się po zaborach Białystok, barwne życiorysy i wydarzenia budujące szczególny klimat miasta na pograniczu, w którym ścierają się różne kultury.
20.02. godz. 19:00 - Kawiarnia Fama, Białostocki Ośrodek Kultury ul. Legionowa 5 zaprasza na premierę filmu „Zenek” reż. Dariusz Szada-Borzyszkowski oraz premierowy koncert wokalisty Michała Ciruka Ciry pt.: „Pocztówki z miasta B. część II”. Film opowiada o Zenku Borowskim, 13-letnim harcerzu z Białegostoku, zastrzelonym w 1943 roku przez niemieckiego żandarma. Stało się to podczas próby wykradzenia polskich książek z magazynu, w którym okupanci przetrzymywali zarekwirowane zasoby biblioteczne. Zenek kochał książki, podobnie jak jego koleżanki i koledzy z podwórka. Wspólnie wyprawiali się na poszukiwania literatury do białostockiego getta i strzeżonych magazynów. W tych strasznych czasach chcieli się uczyć i poznawać ojczysty język. Zenek, najodważniejszy i najsprawniejszy z nich, zapłacił najwyższą cenę. Premierowy koncert wokalisty Michała Ciruka Ciry pt.: „Pocztówki z miasta B. część II” – stypendysta Prezydenta Miasta Białegostoku.
21.02. godz. 19:00 - Kawiarnia Fama, Białostocki Ośrodek Kultury ul. Legionowa 5 - 100 lat niepodległości w pigułce – program artystyczny w wykonaniu Krzysztofa Szubzdy, Katarzyny Garłukiewicz, Urszuli Kisiel - Pańko. 100 lat niepodległości Polski przedstawione w 50-cio minutowym programie zaprezentowanym przez trójkę artystów.
22.02. godz. 18:00 - Promocja książki pt. „Białystok w łunie światowej pożogi wojennej, „Echo Białostockie” w Galerii im. Sleńdzińskich w Białymstoku ul. Legionowa 2.
23.02. godz. 11:00 - Spacer po centrum – warsztaty rodzinne. W trakcie warsztatów uczestnicy – przy pomocy takich materiałów jak wspomnienia mieszkańców, fotografie i mapy – poznają historię Białegostoku od momentu odzyskania niepodległości do wybuchu II wojny światowej. Celem zajęć jest rozbudzenie u uczestników zainteresowania historią lokalną oraz zachęcenie ich do indywidualnego poznawania i interpretowania własnych historii rodzinnych.
23.02. godz. 18:00 - Białostocki Ośrodek Sportu i Rekreacji organizuje amatorskie zawody pływackie. Długodystansowe zawody pływackie, w których celem zawodników jest przepłynięcie jak najdłuższego dystansu w czasie 100 minut.
