Radio Białystok | Magazyny | Czytam książki | "Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i innych instytucji totalnych" Erving Goffman
Instytucje totalne to jedna z najważniejszych książek klasyka światowej socjologii. Na podstawie obserwacji prowadzonych w szpitalach psychiatrycznych w Stanach Zjednoczonych Goffman stwierdził, że to nie choroba jest najważniejszym czynnikiem, który czyni z nas pacjentów, ale sam szpital obsadza nas w tej roli. Instytucje totalne, czyli zamknięte światy – takie jak więzienia, klasztory, internaty czy chociażby domy opieki – nie potrzebują murów czy drutów kolczastych, by odizolować nas od świata zewnętrznego. Bariery, jakimi oddzielają nas od rzeczywistości, zduszając naszą osobowość, mają głownie charakter obyczajowo-psychologiczny.
Istnieją prace naukowe, których oddziaływanie intelektualne nie słabnie, mimo upływu czasu. Jedną z takich książek jest z pewnością dzieło wybitnego socjologa amerykańskiego Ervinga Goffmana. Nie ma wątpliwości, że jego rozważania dotyczące instytucji o charakterze zamkniętym są punktem wyjścia dla wszelkich obserwacji i analiz podobnych zjawisk w dobie obecnej. Mam tutaj na myśli przede wszystkim rozmaite organizacje biurokratycznego współczesnego kapitalizmu, które w „miękkiej” formie realizują postulaty totalności.
Polecam z pełnym przekonaniem tę książkę jako podstawową lekturę na większości kierunków studiów humanistycznych i społecznych (socjologia, etnologia, pedagogika, kulturoznawstwo, historia, filozofia) oraz jako po prostu świetne studium społeczeństwa samoświadomego faktu, że wolność jednych znaczy totalne separowanie innych, co znaczy, że swoboda ma swój rewers w postaci izolacji.
Z recenzji prof. dr hab. Wojciecha Burszty - Instytut Kultury i Komunikowania Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej
Goffmanowski „lot na kukułczym gniazdem” umożliwił ogarnięcie wzrokiem socjologa wszelkich w istocie zbiorowości, których członkowie są na dłużej lub krócej odcięci od świata zewnętrznego i poddani nadzorowi, rozciągającemu się na wszystkie dziedziny życia i wszystkie pory dnia i nocy.
Instytucje totalne to naprawdę ważna książka, a przy tym zrozumiała od początku do końca nie tylko dla specjalistów o zbliżonym do Goffmanowskiego przygotowaniu. Nie jest to ani naszpikowany specjalistyczną terminologią traktat teoretyczny ani ciężka od tabel i wykresów monografia. Można powiedzieć, że jest to książka dla każdego, ktokolwiek jest ciekaw świata. I co zdumiewające, jej sformułowania po upływie pół wieku od pierwszego wydania uderzają niejednokrotnie swoją świeżością.
Z recenzji prof. dr hab. Jerzego Szackiego - Uniwersytet Warszawski, Państwowa Akademia Nauk
Erving Goffman (1922-1982) –amerykański socjolog i pisarz pochodzenia kanadyjskiego. Przedstawiciel nurtu interakcjonizmu symbolicznego, badacz „porządku interakcyjnego”. Do najsłynniejszych dzieł jego autorstwa należą: „Człowiek w teatrze życia codziennego” (PIW, 1977), „Rytuał interakcyjny” (PWN, 2006), „Zachowanie w miejscach publicznych: o społecznej organizacji zgromadzeń” (PWN, 2008), „Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości” (GWP, 2005) oraz oddany właśnie do rąk czytelnika tom „Instytucje totalne. O pacjentach szpitali psychiatrycznych i mieszkańcach innych instytucji totalnych” (GWP, 2011), który powstał na bazie obserwacji życia pacjentów psychiatrycznych w Szpitalu św. Elżbiety w Waszyngtonie w latach 1955-56. Była to jedna z pierwszych analiz socjologicznych sytuacji pacjentów zamkniętych instytucji, w której autor postuluje, że to nie choroba czyni z nas pacjentów, lecz otoczenie powoduje, że wchodzimy w tę rolę. Pojęcie „instytucji totalnej” na trwałe weszło do socjologicznego języka, a obserwacje poczynione przez Ervinga Goffmana i opisane w jego książkach dostarczyły ram pojęciowych dla wielu koncepcji w naukach społecznych.
Prywatnie tu: tudorotasokolowska.pl
Prowadzący:
Dorota Sokołowska
